Các loại thuế áp dụng với hộ kinh doanh cá thể

Tùy thuộc vào ngành nghề, quy mô và phương pháp kê khai thuế, HKD phải nộp các loại thuế khác nhau, bao gồm lệ phí môn bài, thuế giá trị gia tăng (GTGT), thuế thu nhập cá nhân (TNCN), và trong một số trường hợp, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế bảo vệ môi trường hoặc thuế tài nguyên. Dưới đây là phân tích chi tiết về các loại thuế này, nhằm giúp HKD hiểu rõ nghĩa vụ và tối ưu hóa việc thực hiện.

1. Lệ phí môn bài

Lệ phí môn bài là khoản phí bắt buộc đối với tất cả HKD, trừ một số trường hợp được miễn. Đây là loại phí cố định, không phụ thuộc vào phương pháp kê khai thuế (khoán, kê khai hay theo lần phát sinh).

Theo Nghị định 139/2016/NĐ-CP và Thông tư 302/2016/TT-BTC, mức lệ phí môn bài được xác định dựa trên doanh thu hàng năm của HKD:

• Doanh thu trên 500 triệu đồng/năm: 1.000.000 đồng/năm.
• Doanh thu từ 300 đến 500 triệu đồng/năm: 500.000 đồng/năm.
• Doanh thu từ 100 đến 300 triệu đồng/năm: 300.000 đồng/năm.
• Doanh thu dưới 100 triệu đồng/năm: Miễn lệ phí môn bài.

>> Tham khảo: Thay đổi ký hiệu mẫu số và ký hiệu hóa đơn điện tử từ 01/06/2025.

Quy trình nộp

• HKD nộp lệ phí môn bài ngay sau khi đăng ký kinh doanh (thường trong vòng 30 ngày kể từ ngày cấp giấy chứng nhận). Từ năm thứ hai, nộp trước ngày 30/1 hàng năm.
• Không cần kê khai riêng, cơ quan thuế tự động tính dựa trên thông tin đăng ký kinh doanh và thông báo cho HKD qua hệ thống eTax hoặc trực tiếp.
• Nộp qua ngân hàng, kho bạc nhà nước hoặc ví điện tử, sử dụng mã số thuế của HKD.

Lưu ý

• HKD mới thành lập trong 6 tháng cuối năm chỉ nộp 50% lệ phí môn bài cho năm đó.
• Nếu chậm nộp, HKD sẽ bị phạt 0,03% số tiền chậm nộp mỗi ngày, tối đa 30% số tiền gốc.

>> Tham khảo: Hóa đơn điện tử; Báo giá hóa đơn điện tử.

2. Thuế giá trị gia tăng (GTGT)

Thuế GTGT là loại thuế đánh trên giá trị tăng thêm của hàng hóa, dịch vụ trong quá trình sản xuất, kinh doanh. HKD có thể nộp thuế GTGT theo ba phương pháp: khoán, kê khai hoặc theo từng lần phát sinh, với các đặc điểm sau:

Phương pháp khoán

• Áp dụng cho HKD có doanh thu dưới 100 triệu đồng/năm hoặc tự chọn khoán.
• Thuế GTGT được tính theo tỷ lệ % trên doanh thu, tùy ngành nghề (theo Thông tư 40/2021/TT-BTC):
  • Phân phối, cung cấp hàng hóa: 1%.
  • Dịch vụ, xây dựng không bao thầu nguyên vật liệu: 5%.
  • Sản xuất, vận tải, dịch vụ có gắn với hàng hóa: 3%.
  • Kinh doanh khác: 2%.
• HKD không cần kê khai định kỳ, chỉ nộp thuế khoán hàng năm (thường trước 30/11 năm trước). Tuy nhiên, nếu phát sinh giao dịch cần hóa đơn điện tử, phải kê khai riêng lẻ.

>> Tham khảo: Hộ kinh doanh thực hiện kê khai thuế thế nào?

Phương pháp kê khai

• Áp dụng bắt buộc cho HKD có doanh thu trên 100 triệu đồng/năm, từ 10 lao động trở lên, hoặc tự chọn kê khai.
• HKD lập hóa đơn điện tử cho mọi giao dịch, ghi nhận doanh thu và chi phí thực tế.
• Thuế GTGT tính theo công thức: Thuế GTGT = Doanh thu × Tỷ lệ GTGT.
• Kê khai định kỳ (tháng hoặc quý) qua tờ khai Mẫu 01/GTGT, nộp trước ngày 20 tháng sau (nếu tháng) hoặc ngày cuối tháng đầu quý sau (nếu quý).
• HKD được khấu trừ thuế GTGT đầu vào (nếu có hóa đơn hợp lệ).

Theo lần phát sinh

• Áp dụng cho HKD không thường xuyên cung cấp hàng hóa/dịch vụ (ví dụ: cho thuê tài sản).
• Nộp thuế GTGT ngay tại thời điểm phát sinh, theo tỷ lệ tương tự phương pháp khoán.

Lưu ý

• Từ 1/6/2025, HKD doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, tích hợp với phần mềm kế toán để đồng bộ dữ liệu với cơ quan thuế.
• Sử dụng phần mềm như Einvoice Thái Sơn giúp tự động hóa quy trình, giảm sai sót.

3. Thuế thu nhập cá nhân (TNCN)

Thuế TNCN áp dụng cho thu nhập từ hoạt động kinh doanh của HKD, được tính dựa trên doanh thu sau khi trừ chi phí hợp lệ (nếu áp dụng phương pháp kê khai) hoặc theo tỷ lệ cố định (phương pháp khoán/lần phát sinh).

Phương pháp khoán

• Thuế TNCN tính theo tỷ lệ % trên doanh thu:
  • Phân phối, cung cấp hàng hóa: 0,5%.
  • Dịch vụ, xây dựng không bao thầu nguyên vật liệu: 2%.
  • Sản xuất, vận tải, dịch vụ có gắn với hàng hóa: 1,5%.
  • Kinh doanh khác: 1%.
• Cơ quan thuế ấn định số thuế phải nộp hàng năm, HKD nộp một lần hoặc chia nhỏ theo tháng/quý.

>> Tham khảo: Cục Thuế Hà Nội hướng dẫn hộ kinh doanh đăng ký và sử dụng hóa đơn điện tử theo quy định mới.

Phương pháp kê khai

• Thuế TNCN tính dựa trên thu nhập chịu thuế: Thu nhập chịu thuế = Doanh thu – Chi phí hợp lệ – Các khoản giảm trừ.
• HKD ghi chép sổ sách kế toán đầy đủ, sử dụng hóa đơn điện tử để chứng minh chi phí.
• Kê khai qua tờ khai Mẫu 01/CNKD, nộp cùng thời hạn với thuế GTGT.
• Nếu thu nhập chịu thuế dưới 36 triệu đồng/năm, HKD được miễn thuế TNCN (theo Luật Thuế TNCN).

Theo lần phát sinh

• Áp dụng tỷ lệ tương tự phương pháp khoán, nộp ngay khi phát sinh giao dịch.

Lưu ý

• HKD có từ 10 lao động trở lên hoặc doanh thu lớn phải chuyển sang phương pháp kê khai từ 2025.
• Sử dụng phần mềm kế toán giúp tự động tính thuế TNCN chính xác, tránh sai sót.

>> Tham khảo: Tra cứu hóa đơn; Tra cứu hóa đơn điện tử.

4. Thuế tiêu thụ đặc biệt

Thuế tiêu thụ đặc biệt áp dụng cho HKD kinh doanh hàng hóa, dịch vụ thuộc diện chịu thuế, như rượu, bia, thuốc lá, xăng dầu, hoặc dịch vụ kinh doanh vũ trường, karaoke, casino. Theo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt 2008 (sửa đổi), mức thuế tùy thuộc vào loại hàng hóa/dịch vụ, ví dụ:

• Rượu trên 20 độ: 65% giá bán.
• Thuốc lá: 75% giá bán.
• Dịch vụ karaoke: 30% doanh thu.

Quy trình

• HKD kê khai và nộp thuế tiêu thụ đặc biệt hàng tháng (trước ngày 20 tháng sau) qua tờ khai riêng.
• Yêu cầu ghi chép chi tiết doanh thu từ các mặt hàng/dịch vụ chịu thuế.

>> Tham khảo: Thời điểm xuất hóa đơn điện tử.

5. Thuế bảo vệ môi trường và thuế tài nguyên

• Thuế bảo vệ môi trường: Áp dụng cho HKD kinh doanh xăng dầu, than, hóa chất, hoặc sản phẩm gây ô nhiễm. Mức thuế cố định theo đơn vị sản phẩm (ví dụ: 4.000 đồng/lít xăng).
• Thuế tài nguyên: Áp dụng cho HKD khai thác khoáng sản, thủy sản, hoặc tài nguyên thiên nhiên. Mức thuế phụ thuộc vào loại tài nguyên và sản lượng khai thác.

Quy trình

• Kê khai và nộp cùng thời hạn với thuế GTGT, qua tờ khai riêng hoặc tích hợp trong phần mềm kế toán.
• HKD cần lưu trữ hợp đồng, chứng từ để chứng minh sản lượng.

6. Lợi ích và lưu ý khi thực hiện nghĩa vụ thuế

Lợi ích

• Tuân thủ đúng quy định giúp tránh phạt hành chính (từ 2,5 triệu đến 25 triệu đồng tùy vi phạm).
• Sử dụng hóa đơn điện tử và sổ sách minh bạch giúp HKD dễ vay vốn ngân hàng, hợp tác với đối tác lớn.
• Chuyển sang phương pháp kê khai từ 2026 tăng tính công bằng, giảm ấn định thuế tùy tiện.

>> Tham khảo: Hóa đơn VAT; Hóa đơn thay thế.

Lưu ý

• HKD nên sử dụng phần mềm như Einvoice Thái Sơn để tự động hóa kê khai, xuất hóa đơn, và lưu trữ dữ liệu.
• Liên hệ Chi cục Thuế địa phương hoặc Tổng đài Thuế (1800-1525) để được hỗ trợ miễn phí.
• Đăng ký tài khoản eTax để nộp tờ khai trực tuyến, tiết kiệm thời gian.

Kết Luận

Mọi thắc mắc hoặc muốn được tư vấn muốn được tư vấn về phần mềm hóa đơn điện tử E-invoice hoàn toàn miễn phí, Quý doanh nghiệp vui lòng liên hệ:

CÔNG TY PHÁT TRIỂN CÔNG NGHỆ THÁI SƠN

• Địa chỉ: Số 15 Đặng Thùy Trâm – Cầu Giấy – Hà Nội
• Tổng đài HTKH: 1900 4767 – 1900 4768
• Tel : 024.37545222
• Fax: 024.37545223
• Website: https://einvoice.vn/